મોબાઇલ સુરક્ષા સૂચનો

સ્માર્ટફોનની સતત વધતી જતી ક્ષમતાઓ દરેક પેઢીની જરૂરિયાતમાં ફેરવાઈ રહી છે અને દુષ્ટતાપૂર્ણ હુમલાઓ માટેના આકર્ષક લક્ષ્યોમાં ઝડપભેર વૃદ્ધિ થઈ રહી છે. પરંપરાગત ડેસ્કટૉપ કોમ્પ્યુટર કરતાં મોબાઇલ ફોન ઘણાં વધુ કાર્યો પ્રસ્તુત કરે છે, જો કે, તેમને એ જ પ્રકારના સુરક્ષા પડકારોનો સામનો કરવો પડે છે. વાસ્તવમાં, તેમની ગતિશીલતા તેમને નિશ્ચિત સ્થાન પરની સિસ્ટમના જોખમો કરતાં પણ વધુ જોખમો માટે ખુલ્લા પાડે છે. આ મોબાઈલ ફોન પર સામાન્યપણે વોર્મ્સ, ટ્રોજન હોર્સ અથવા અન્ય વાયરસ જૂથો દ્વારા હુમલો કરવામાં આવે છે, જે તમારી ગોપનીયતા અને સુરક્ષાને નબળી પાડે છે અને ઉપકરણ પર સંપૂર્ણ નિયંત્રણ લઈ લે છે.

તમારા મોબાઇલ ફોનની સુરક્ષિતતા જાળવવા માટે અહીં કેટલાક મહત્વપૂર્ણ પગલાં આપ્યાં છે.

 

તમારા મોબાઈલ ફોનનો ઉપયોગ કરતાં પહેલાં:

  • પગલું 1: તમારા મોબાઇલ ફોનને સેટ કરવા માટે ઉત્પાદકની માર્ગદર્શિકાને કાળજીપૂર્વક વાંચો અને અનુસરો.
  • પગલું 2: જો તમે તમારા મોબાઇલને ટ્રૅક કરવા માગતા હો તો ઇન્ટરનેશનલ મોબાઇલ ઇક્વિપમેન્ટ આઇડેન્ટિટી નંબર રેકોર્ડ કરો.
  • નોંધ:આ સામગ્રી ફોનની બેટરીની નીચે પ્રિન્ટ થયેલ છે, અથવા તમે ફોન પર *#06# કી કરીને તેને મેળવી શકો છો.

 

મોબાઈલ સિક્યોરિટી થ્રેટ્સથી તમે તમારી જાતને સુરક્ષિત કરી શકો છો

  • ડિવાઇસ અને ડૅટા સુરક્ષા થ્રેટ્સ - તમારા મોબાઈલ ફોન અને અન્ય ખોવાઈ ગયેલા અથવા ચોરાયેલા મોબાઈલ ફોન પ્રતિ અનધિકૃત/ ઈરાદાપૂર્વક વાસ્તવિકપણે પહોંચવાને લગતી ધમકીઓ.
  • કનેક્ટિવિટી સિક્યોરિટી થ્રેટ્સ - મોબાઇલ ફોનની અજાણી સિસ્ટમ્સ અને બ્લૂટૂથ, વાઇફાઇ, યુએસબી, વગેરે દ્વારા નેટવર્ક્સ સાથે કનેક્ટિવિટી સંબંધિત થ્રેટ્સ.
  • ઍપ્સ અને ઓએસ સુરક્ષા સંબંધિત થ્રેટ્સ મોબાઈલ ઍપ્લીકેશનો અને ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ્સમાં ખામીઓના કારણસર ઉદ્ભવતી મોબાઈલ ફોન માટેની થ્રેટ્સ

મોબાઈલ ફોન સામેના હુમલાનાં શાં પરિણામો હોય છે?

  • મોબાઇલ ફોન દ્વારા સંગ્રહિત/ પ્રસારિત કરાયેલ વપરાશકર્તાના ગોપનીય ડૅટા ખુલ્લા પડવા.
  • દુષ્ટતાપૂર્વકના સૉફ્ટવેર મારફત પ્રીમિયમ અને ખૂબ કિંમતી SMS અને કૉલ સેવાઓના અજાણ્યા ઉપયોગને કારણે નાણાંકીય નુકસાની.
  • ગોપનીયતા આક્રમણ, જેમાં ખાનગી સંદેશાઓ અને કૉલ્સ અનધિકૃત રીતે જોવાનું અને સ્થાન ટ્રેકિંગનો સમાવેશ થાય છે.
  • તમારા સ્માર્ટફોન પર કોઈ નિયંત્રણ નથી, જેના પરિણામે લક્ષિત દુષ્ટતાપૂર્ણ હુમલાઓ થાય છે.

મોબાઇલ ડેટા સુરક્ષા જોખમો ઘટાડવું

મોબાઇલ ડિવાઇસ માટે શું કરવું અને શું ન કરવું

શું કરવું

IMEI નંબરની નોંધ કરો:

  • વિશિષ્ટ 15 અંકોનો IMEI નંબર તમને તમારો ફોન ખોવાઈ જવાની સ્થિતિમાં ફરિયાદ નોંધાવવાની સવલત આપે છે. આ તમને સેવા પ્રદાતા દ્વારા તમારા મોબાઇલ ફોનને ટ્રૅક કરવામાં મદદ કરશે.

 

ડિવાઇસ લૉકિંગ સક્રિય કરો

  • અનન્ય 15 અંકોનો IMEI નંબર તમને તમારો ફોન ખોવાઈ જવાની સ્થિતિમાં ફરિયાદ નોંધાવવાની મંજૂરી આપે છે. આ તમને સેવા પ્રદાતા દ્વારા તમારા મોબાઇલ ફોનને ટ્રૅક કરવામાં મદદ કરશે.

 

સિમ કાર્ડ લૉક કરવા માટે પિન કોડનો ઉપયોગ કરો:

  • ક્યારેક તમારો ફોન ચોરાઈ જાય ત્યારે, તમારા સિમ કાર્ડ (સબ્સ્ક્રાઇબર આઇડેન્ટિટી મોડ્યુલ) માટેનો પિન કોડ (વ્યક્તિગત ઓળખ નંબર) લૂંટારાઓને તેનો ઉપયોગ કરતાં અટકાવશે. તમે સિમ સિક્યોરિટી ચાલુ કરો એ પછી, દરેક વખતે જ્યારે ફોન શરૂ કરો ત્યારે તે સિમ પિન માટે પૂછશે.
  • મેમરી કાર્ડ પર સંગ્રહિત તમારા ડેટાને સુરક્ષિત કરવા માટે મજબૂત પાસવર્ડનો ઉપયોગ કરો.

 

ઉપકરણો ખોવાય અથવા ચોરાઈ જાય તો તે અંગે જાણ કરો

  • જો તમને કોઈ ખોવાયેલાં/ ચોરાયેલાં ઉપકરણો મળે, તો તરત જ નજીકના પોલીસ સ્ટેશન અને સંબંધિત સેવા પ્રદાતાને તેની જાણ કરો.

 

મોબાઇલ ટ્રેકિંગ સુવિધાનો ઉપયોગ કરો

  • આ તમને તમારો ફોન ખોવાઇ/ ચોરાઈ જવાના કિસ્સામાં ટ્રેક કરવામાં મદદ કરશે. દર વખતે નવું સિમ કાર્ડ દાખલ કરવામાં આવે ત્યારે આ સુવિધા આપમેળે તમારી પસંદગીના બે પહેલેથી પસંદ કરેલા ફોન નંબર પર સંદેશને સક્રિય કરે છે.
શું ન કરવું
  • સુનિશ્ચિત કરો કે તમારો મોબાઈલ ફોન ક્યારેય રેઢો ન રહે
  • તમારી એપ્લીકેશનો જેમ કે, કૅમેરા, ઓડિયો/ વીડિયો પ્લેયર્સ અને અન્ય કનેક્શન જેમ કે, બ્લૂટૂથ, વાઇફાઇ જ્યારે ઉપયોગમાં ન હોય ત્યારે બંધ કરો, કારણ કે, તેઓ સુરક્ષા સમસ્યાઓ ઉત્પન્ન કરી શકે છે અને બેટરીને ખતમ કરી શકે છે.

ડૅટા સુરક્ષા માટે શું કરવું અને શું ન કરવું:

શું કરવું

તમે જરૂરી ડેટાનો બેકઅપ નિયમિતપણે લેતા હોવાનું સુનિશ્ચિત કરો

  • તમે તમારા ફોનને એવી રીતે સેટ કરી શકો છો કે, જ્યારે પણ તમે તેને સિન્ક કરે ત્યારે એ તમારા ડૅટાનો બૅકઅપ લે. તમે વેન્ડરની ડોક્યુમેન્ટ બૅકઅપ પ્રક્રિયાનો ઉપયોગ કરીને તમારા ડૅટાને અલગ મેમરી કાર્ડ પર પણ કૉપિ કરી શકો છો.

'ફેક્ટરી સેટિંગ્સ' પર રીસેટ કરો

  • જો અને જ્યારે ફોન કાયમી ધોરણે નવા વપરાશકર્તાને આપવામાં આવે, તો સુનિશ્ચિત કરો કે, વ્યક્તિગત ડૅટા સંપૂર્ણપણે વાઇપ આઉટ કરી નખાય. આમ ઉપકરણને 'ફેક્ટરી સેટિંગ્સ' પર રીસેટ કરીને કરી શકાય છે.

મોબાઇલ ડેટા સુરક્ષા જોખમો ઘટાડવાં

મોબાઇલ ઉપકરણ માટે શું કરવું અને શું ન કરવું

શું કરવું
  • હિડન (છુપાયેલા) મોડમાં સુવિધાનો ઉપયોગ કરો. આ અન્ય દુષ્ટ વપરાશકર્તાઓ/ ઉપકરણો માટે તેની દૃશ્યતાને નિષ્ક્રિય કરી નાખે છે.
  • તમારા મોબાઈલ ફોનની ઓળખ છતી કરવાનું ટાળવા માટે, તમારા ઉપકરણનું નામ બદલો.

    • નોંધ: તમારું બ્લૂટૂથ નામ ડિફૉલ્ટ રૂપે મોબાઇલ મૉડલ નંબર હશે.

  • મજબૂત સુરક્ષા માટે તમારા બ્લૂટૂથને અન્ય ઉપકરણો સાથે જોડતી વખતે પાસવર્ડ ઉમેરો.
  • જ્યારે જરૂરી ન હોય ત્યારે તમારા ફોનનું બ્લૂટૂથ નિષ્ક્રિય કરો.
  • કામચલાઉ સમય મર્યાદા સુવિધાનો ઉપયોગ કરો જેથી, તમારું બ્લૂટૂથ આપમેળે નિષ્ક્રિય થઈ જાય, જેથી તમારા ઉપકરણને સુરક્ષિત કરી શકાય.
શું ન કરવું
  • અજાણ્યા ઉપકરણોને તમારા બ્લૂટૂથ ઉપકરણ સાથે કનેક્ટ થવાની મંજૂરી આપશો નહીં
  • તમારા બ્લૂટૂથને લાંબા સમય સુધી ચાલુ ન રાખશો
  • તમારા બ્લૂટૂથ સેટિંગ્સમાં ‘હંમેશાં શોધી શકાય’ (‘હંમેશાં શોધી શકાય’) તેવા મોડને બંધ કરો



નોંધ: તમારી ડિફોલ્ટ 'હંમેશા ચાલુ, હંમેશા શોધી શકાય' તેવી સેટિંગ્સ હુમલાખોરોને આકર્ષી શકે છે.

Wi-FI:

Wi-Fi નો અર્થ 'વાયરલેસ ફિડેલિટી' છે. તે વાયરલેસ નેટવર્કિંગ ટેક્નોલોજીને સંદર્ભિત કરે છે, જે ઉપકરણોને વાયરલેસ સિગ્નલ પર એકબીજા સાથે કનેક્ટ/ સંચાર કરવાની સવલત આપે છે. કેટલાંક ઉપકરણો અને સિસ્ટમોમાં Wi-Fi ક્ષમતાનો સમાવેશ થાય છે, જે તેમને અન્ય વાયરલેસ નેટવર્ક્સ સાથે કનેક્ટ થવા માટે સક્રિય કરે છે. આ ઉપકરણો Wi-Fiનો ઉપયોગ કરીને ઇન્ટરનેટ સાથે જોડાઈ શકે છે.

શું કરવું
  • માત્ર વિશ્વાસપાત્ર નેટવર્ક્સ સાથે જ કનેક્ટ કરો.
  • જ્યારે જરૂરી હોય ત્યારે Wi-Fiનો ઉપયોગ કરો અથવા જ્યારે જરૂરી ન હોય ત્યારે તેને બંધ કરો.
  • ફક્ત ખાનગી નેટવર્ક્સ સાથે જ કનેક્ટ કરો કારણ કે, સાર્વજનિક નેટવર્ક્સ સુરક્ષિત ન હોઈ શકે.
શું ન કરવું
  • અજાણ્યા/ અવિશ્વસનીય નેટવર્ક્સ સાથે કનેક્ટ કરવાનું ટાળો.

USB તરીકે મોબાઇલ:

પ્રદાન કરેલ USB કેબલ સાથે કોમ્પ્યુટર સાથે જોડાયેલ હો ત્યારે તમારા મોબાઇલ ફોનનો USB મેમરી ઉપકરણ તરીકે ઉપયોગ કરી શકાય છે. તમારા મોબાઇલ ફોનની મેમરી અને મેમરી સ્ટિકને USB ઉપકરણો તરીકે એક્સેસ કરી શકાય છે.

શું કરવું
  • જ્યારે તમે ફોનને પર્સનલ કોમ્પ્યુટર સાથે કનેક્ટ કરો ત્યારે તમારા ફોનની એક્સટર્નલ મેમરી અને મેમરી કાર્ડને સ્કેન કરવા માટે અપડેટેડ એન્ટીવાયરસનો ઉપયોગ કરો.
  • સિસ્ટમ ક્રેશ અથવા માલવેરની ઘૂંસપેંઠના કિસ્સામાં ડેટાની હાનિ ટાળવા માટે તમે તમારા ફોનના બાહ્ય મેમરી કાર્ડનો નિયમિત બેકઅપ લેવાનું સુનિશ્ચિત કરો.
  • તમારા ડેટાને તમારા કમ્પ્યુટરથી તમારા ફોન પર સ્થાનાંતરિત કરતાં પહેલાં નવીનતમ અપડેટેડ એન્ટીવાયરસ વડે સ્કેન કરો.
શું ન કરવું
  • તમારા મોબાઈલ ફોનમાં યુઝરનૅમ/ પાસવર્ડ જેવી ગોપનીય માહિતી સ્ટોર કરશો નહીં.
  • વાયરસથી પ્રભાવિત ડેટાને અન્ય મોબાઈલ ફોન પર ફોરવર્ડ કરશો નહીં.

મોબાઇલ એપ્લિકેશન અને ઓપરેટિંગ સિસ્ટમનાં જોખમો ઘટાડવાં

એપ્લિકેશન અને મોબાઇલ ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ:

  • તમારી મોબાઈલ ઓપરેટિંગ સિસ્ટમને વારંવાર અપડેટ કરતા રહો.
  • તમારી ઓપરેટિંગ સિસ્ટમના નવીનતમ સંસ્કરણ પર અપગ્રેડ કરો.
  • ફક્ત વિશ્વસનીય સ્રોતોમાંથી જ એપ્લિકેશન ઇન્સ્ટોલ કરો.
  • ખાતરી કરો કે તમે પ્રતિષ્ઠિત પ્રદાતા પાસેથી તમારું સુરક્ષા સોફ્ટવેર ઇન્સ્ટોલ કર્યું છે અને તેને નિયમિતપણે અપડેટ કરો.
  • એપને તૃતીય પક્ષમાંથી ડાઉનલોડ કરતાં પહેલાં તેની સંપૂર્ણ સમીક્ષા કરો. સુવિધાઓ અને જરૂરિયાતો તપાસો.

લોકેશન ટ્રેકિંગ સેવા, સત્તાવાળાઓને રજિસ્ટર્ડ સેલ ફોનનાં ઠેકાણાંઓ તપાસવા અને તેનું નિરીક્ષણ કરવાની સવલત આપે છે. આમ કાયદેસર તેમજ દુષ્ટતાપૂર્ણ હેતુઓ માટે કરી શકાય છે.

સુનિશ્ચિત કરો કે તમે સુરક્ષા હેતુઓ માટે તમારા ફોન પર ડાઉનલોડ કરેલી તમારી બધી ફાઇલો/ એપ્સના સ્રોત તપાસો છો.